Tevfik Sırrı Gür Stadyumu ile Çamlıbel Limanı Arası Kıyı ve Rekreasyon Düzenlemesi Fikir Projesi Yarışması

SATINALMA ÖDÜLÜ

TASARIM YAKLAŞIMI, MEKÂNIN RUHU VE ANLAMI:

İSKELELER ŞEHRİ MERSİN

Mersin kentinin tarihte ortaya çıkışında 1825 yılında bir yük iskelesinin inşası en önemli etken olmuştur.  İskele çevresindeki yerleşimler, köy kurulması ve kente dönüşmesi ile beraber 1950’li yılların sonuna kadar Mersin “iskeleler şehri” olarak anılmıştır. Limanın inşa edilmesi nedeniyle iskeleler ortadan kalkmış ve kentin bu önemli tarihsel izleri de silinmiştir. Günümüzde Mersin kenti pek çok işlevine rağmen öncelikle liman şehridir. Sanayi, tarım, ticaret, turizm işlevleri bu temel işlevi takip eder. Bu nedenle kentin var oluşu, kimliği limandır. Ancak limanın inşası nedeniyle tarihsel izlerin büyük bölümü ortadan kalkmış, kentin deniz ilişkisi kesintiye uğramıştır. İskeleler, kıyı promenadı, Gümrük Meydanı gibi deniz kenti kimliğinin mekanları ortadan kalkmış ya da anlam yitirmiştir.

Bu projede kentte yitirilmiş mekanların yeniden inşası, anlamların yeniden canlandırılması, mekânın ruhunun yaşatılması amaçlanmıştır. Bunun için denize dikey sokaklar ve denize uzanan iskeleler önerilmiştir. Bu eksenler günümüzdeki gereksinimlere uygun işlevlerde, ölçeklerde ve biçimlerde tasarlanmıştır. Kentin 1948 yılındaki yerleşim dokusu, denize dikey uzanan ve iskeleler ile sonlanan sokaklar, geri sahada ise kısmen ızgara biçimli sokaklar, avlulu yapılar, hanlar, bahçeli evler, sanayi ve depolama yapılarından ve çeperdeki narenciye bahçelerinden oluşmaktadır. Mersin Garı, Gümrük Meydanı, Yoğurt Pazarı, Azak Han gibi simgesel yapı ve mekânlar kentin imgesini ve temel odak noktalarını tanımlamaktadır. Tarihsel kaynaklara göre Mersin kentinde 19. ve 20. Yüzyılda toplam 13 iskele kurulmuştur: Devlet Demiryolları İskelesi, Alman İskelesi, Belediye İskelesi, Maden İskelesi, Taş İskele, Gümrük Meydanı İskelesi, Konstantin Mavromati İskelesi, Tuz İskelesi, Mersin İdman Yurdu İskelesi, Hamidiye Kışlası İskelesi, Gazhane İskelesi. 1948 yılı hava fotoğrafında ise 6 iskele tespit edilmiştir.

Liman kentinin hızla gelişimi kaçınılmaz olarak mekânda yapısal dönüşümler meydana getirmiştir. Kentin denizle olan ilişkisinin sadece biçimsel yönleriyle öne çıkan düzenlemeler ile değil aynı zamanda işlevsel olan ve anlamsal değeri olan yapı ve açık mekânlar ile geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda ana çerçevesi “iskeleler kenti Mersin” imgesinden yola çıkılarak proje alanındaki işlevler ve mekânsal düzenlemeler önerilmiştir.

Günümüzde kentin denizle ile olan ilişkisi sınırlıdır. Özellikle kıyıda yapılan dolgu ve yeşil alan düzenlemesi nedeniyle denizi seyretme dışında bir faaliyet yapılamamaktadır. Doğal kıyı kesimleri ise kentin kullanımına kapalıdır. Bu tasarım önerisinde kıyı tipolojisinde (kesitlerinde) bir çeşitlilik sağlanmaya çalışılmıştır. İç turizm potansiyeli, kentlilerin rekreasyon gereksinimi, kurvaziyer liman projesi, deniz ulaşımı projesi ile birlikte ele alınarak çağa uygun bir iskeleler kenti Mersin imgesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Önerilen iskelelerin her biri kentin iç bölgelerinden, konut ve ticaret bölgesinden, ulaşım odağından denize ulaşan bir sokak veya caddenin denize temas ettiği noktada konumlandırılmıştır.

Tasarım önerisinde 6 yeni iskele tasarlanmıştır:

1-Kent merkezinde (proje alanının doğu kesiminde) Yolcu İskelesi,

2-Kruvaziyer Liman Rıhtımı (Mevcut batı mendireği liman içi kesiminde)

3-Çamlıbel İskelesi (Balıkçı Barınağı batı şeridinde)

4-Cengiz Topel İskelesi (Cengiz Topel Caddesi’nin uzantısı)

5-Kışlaİskelesi (Müftü Deresi’nin doğusunda, eski Hamidiye Kışlası İskelesi yerinde)

6-Plaj Yolu İskelesi (Müftü Deresi’nin Batısında)

* Proje Ekibi: Doç. Dr. Fikret Zorlu, Mimar Sema Uğurlu, Mimar Hüseyin Yavuz, Mimar Niazi Grouni